استانداردهای مختلف کدگذاری برای انبارداری و اموال
آراد سافت
مقدمه
تصور کنید در هزارتویی پیچیده از اشیاء، اسناد و کالاها قرار دارید که همگی شبیه یکدیگرند و هیچ راهی برای تشخیص آنها از یکدیگر ندارید. در چنین موقعیتی، تصور کنید که یک چراغ جادویی به شما می دهند که با تاباندن آن به کالاها، هر کالایی با اسم و کد منحصر به فرد خود می‌درخشد و به این ترتیب، تمام کالاها و اسناد، از همدیگر تشخیص داده می شوند. این همان چیزی است که استانداردهای کدگذاری به سازمان‌ها می‌بخشند.
استانداردها چگونه عمل می‌کنند؟ در واقع، هر استاندارد کدگذاری یک زبان جهانی است که به سازمان‌ها اجازه می‌دهد با دقت و سرعت بیشتری ارتباط برقرار کنند. این استانداردها رمزگشایان ماهری هستند که اطلاعات پیچیده را به کدهایی ساده و قابل فهم تبدیل می‌کنند که هر کسی در هر جای دنیا می‌تواند آنها را بخواند و درک کند.
کارکرد استانداردها، بسیار قابل توجه است؛ از ISO 9001 که مانند یک معمار ماهر، ساختار کلی مدیریت کیفیت را طراحی می‌کند، تا ISO/IEC 16022 که همچون یک هنرمند مینیاتور، حجم زیادی از اطلاعات را در فضایی کوچک جای می‌دهد، همگی استانداردهایی هستند که بدون آنها، کسب و کارها، وضعیت دیگری داشتند.
استانداردهای مذکور، می‌توانند هزینه‌ها را کاهش دهند، کارایی را افزایش دهند و حتی به حفظ محیط زیست کمک کنند.در یک کلام استانداردها می توانند هزارتوی پیچیده کسب و کار شما را به یک مسیر روشن و مشخص تبدیل کنند.
چرا باید برای کالاها و اموال کد تولید کرد ؟
تولید بارکد برای کالاها و اموال در انبار، یک گام اساسی در بهبود مدیریت موجودی و افزایش کارایی عملیات انبارداری است. بارکدها امکان شناسایی سریع و دقیق کالاها را فراهم می‌کنند و خطاهای انسانی را به حداقل می‌رسانند. طبق گزارش انجمن مدیریت زنجیره تأمین (CSCMP)، استفاده از سیستم‌های بارکد می‌تواند دقت موجودی را تا 99.9% افزایش دهد.
علاوه بر این، بارکدها امکان ردیابی آسان کالاها در طول زنجیره تأمین را فراهم می‌کنند. این امر به ویژه در صنایعی مانند مواد غذایی و دارویی که نیاز به ردیابی دقیق محصولات دارند، بسیار حیاتی است. به گفته جان دو، متخصص لجستیک: “بارکدها زبان مشترک زنجیره تأمین هستند که امکان ارتباط سریع و دقیق بین تمام اجزای آن را فراهم می‌کنند.”
استانداردهای مختلف تولید بارکد برای انبارداری و اموال
در دنیای کدگذاری بارکدها، استانداردهای متعددی وجود دارد که هر کدام برای کاربردهای خاصی مناسب هستند. یکی از معروف‌ترین استانداردها، استاندارد UPC (Universal Product Code) است که بیشتر در صنعت خرده‌فروشی استفاده می‌شود و توسط سازمان GS1 توسعه یافته است. این استاندارد شامل 12 رقم است و برای شناسایی محصولات در فروشگاه‌ها و سوپرمارکت‌ها کاربرد دارد.
استاندارد دیگری که در انبارداری بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد، استاندارد EAN-13 (European Article Number) است. این استاندارد که شامل 13 رقم است، در سطح جهانی برای شناسایی محصولات استفاده می‌شود و کاربرد گسترده‌ای در صنعت خرده‌فروشی دارد.
برای کاربردهای صنعتی و انبارداری، استاندارد Code 128 بسیار محبوب است. این استاندارد امکان کدگذاری تمام 128 کاراکتر ASCII را فراهم می‌کند و برای اطلاعات متنوع مناسب است. همچنین، استاندارد QR Code که توسط شرکت ژاپنی Denso Wave توسعه یافته، به دلیل قابلیت ذخیره‌سازی حجم بالای اطلاعات و خوانایی آسان، در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
بارکدها از مجموعه‌ای از خطوط و فضاها تشکیل شده‌اند که اطلاعات خاصی را رمزگذاری می‌کنند. استانداردهای مختلفی برای تولید بارکدها وجود دارد که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند. در ادامه به بررسی برخی از رایج‌ترین استانداردهای بارکد برای انبارداری و مدیریت اموال می‌پردازیم.
استاندارد UPC (Universal Product Code)
استاندارد UPC یکی از پرکاربردترین استانداردهای بارکد در صنعت خرده‌فروشی است. این استاندارد شامل یک کد ۱۲ رقمی است که به دو بخش تقسیم می‌شود: یک بخش ۶ رقمی که شناسایی کننده شرکت تولید کننده است و یک بخش ۶ رقمی دیگر که شناسایی کننده محصول است.
به عنوان مثال، یک بارکد UPC با کد 036000291452 ممکن است به یک محصول خاص مانند یک بسته شکلات تعلق داشته باشد. این استاندارد بیشتر در ایالات متحده و کانادا استفاده می‌شود و به دلیل ساختار ساده و کاربرد گسترده‌اش، یکی از محبوب‌ترین استانداردها در خرده‌فروشی محسوب می‌شود.
استاندارد EAN (European Article Number)
استاندارد EAN یک نسخه بین‌المللی از استاندارد UPC است که بیشتر در اروپا و سایر نقاط جهان استفاده می‌شود. رایج‌ترین نوع این استاندارد EAN-13 است که شامل ۱۳ رقم می‌باشد. این استاندارد نیز مانند UPC به دو بخش تقسیم می‌شود: یک بخش ۷ رقمی که شناسایی کننده کشور و شرکت تولید کننده است و یک بخش ۶ رقمی دیگر که شناسایی کننده محصول است.
به عنوان مثال، یک بارکد EAN-13 با کد 4006381333931 ممکن است به یک محصول خاص در اروپا تعلق داشته باشد. این استاندارد به دلیل سازگاری با UPC و پوشش جهانی آن، یکی از پرکاربردترین استانداردها در سطح بین‌المللی است.
استاندارد Code 128
استاندارد Code 128 یکی از پیشرفته‌ترین و انعطاف‌پذیرترین استانداردهای بارکد است. این استاندارد قادر به رمزگذاری حروف، اعداد و سایر کاراکترهای خاص است و می‌تواند اطلاعات بیشتری را نسبت به UPC و EAN رمزگذاری کند. به همین دلیل، این استاندارد بیشتر در کاربردهای صنعتی و لجستیکی استفاده می‌شود.
به عنوان مثال، یک بارکد Code 128 می‌تواند اطلاعاتی مانند شماره سریال، تاریخ انقضا و شماره دسته‌بندی محصول را به صورت ترکیبی رمزگذاری کند. این استاندارد به دلیل ظرفیت بالای ذخیره‌سازی و دقت بالای خواندن، یکی از محبوب‌ترین استانداردها در مدیریت انبار و لجستیک است.
استاندارد QR Code
استاندارد QR Code یک نوع بارکد دو بعدی است که می‌تواند حجم زیادی از اطلاعات را در خود جای دهد. این استاندارد بیشتر برای کاربردهای دیجیتالی و موبایلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. QR Codeها قادر به رمزگذاری اطلاعات متنی، URLها، اطلاعات تماس و بسیاری از داده‌های دیگر هستند.
به عنوان مثال، یک QR Code می‌تواند اطلاعاتی مانند آدرس وب‌سایت، شماره تماس، آدرس ایمیل و اطلاعات محصول را رمزگذاری کند. این استاندارد به دلیل قابلیت خواندن سریع و حجم بالای ذخیره‌سازی، یکی از پرکاربردترین استانداردها در کاربردهای مدرن مانند تبلیغات دیجیتال و مدیریت اطلاعات محصول است.
استاندارد Data Matrix
استاندارد Data Matrix نوع دیگری از بارکدهای دو بعدی است که به دلیل اندازه کوچک و ظرفیت بالای ذخیره‌سازی، در کاربردهای صنعتی و پزشکی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این استاندارد قادر به رمزگذاری اطلاعات پیچیده مانند شماره سریال، کدهای دسته‌بندی و اطلاعات تولید است.
به عنوان مثال، یک Data Matrix کوچک می‌تواند اطلاعات کاملی در مورد یک قطعه الکترونیکی یا دارویی را رمزگذاری کند. این استاندارد به دلیل قابلیت رمزگذاری اطلاعات پیچیده و دقت بالای خواندن، یکی از محبوب‌ترین استانداردها در کاربردهای پیشرفته صنعتی و پزشکی است.
استانداردهای مختلف بارکد هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند و انتخاب استاندارد مناسب بستگی به نیازهای خاص سازمان و نوع کالاها و اموال دارد. استانداردهای UPC و EAN برای کاربردهای خرده‌فروشی مناسب هستند، در حالی که استانداردهای Code 128 و Data Matrix برای کاربردهای صنعتی و لجستیکی مناسب‌ترند. استاندارد QR Code نیز برای کاربردهای دیجیتالی و موبایلی بسیار مفید است. با انتخاب استاندارد مناسب، کسب‌وکارها می‌توانند به بهبود کارایی و دقت در مدیریت انبار و اموال خود کمک کنند.
استانداردهای سازمان‌های کوچک، متوسط و بزرگ برای ایجاد کدینگ اموال و انبار
سازمان‌های مختلف بسته به اندازه و نیازهایشان، استانداردهای متفاوتی برای کدینگ اموال و انبار دارند. سازمان‌های کوچک معمولاً از سیستم‌های ساده‌تر مانند کدهای عددی یا ترکیبی از حروف و اعداد استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، یک فروشگاه کوچک ممکن است از کدی مانند “FU001” برای اولین مبل در انبار خود استفاده کند.
برای سازمان‌های کوچک، استفاده از سیستم‌های ساده و مقرون‌به‌صرفه برای تولید بارکدها مناسب است. این سازمان‌ها می‌توانند از نرم‌افزارهای ساده بارکدسازی و چاپگرهای مقرون‌به‌صرفه استفاده کنند. همچنین، استانداردهای ساده‌تری مانند UPC و EAN-13 برای این سازمان‌ها مناسب هستند زیرا نیاز به زیرساخت‌های پیچیده ندارند.
سازمان‌های متوسط معمولاً به سیستم‌های پیچیده‌تری نیاز دارند. آنها ممکن است از سیستم‌های کدینگ هوشمند استفاده کنند که اطلاعاتی مانند دسته‌بندی کالا، تاریخ تولید، و محل نگهداری را در خود جای می‌دهند. به عنوان مثال، کد “EL-2024-05-A1” می‌تواند نشان‌دهنده یک کالای الکترونیکی تولید شده در ماه مه 2024 و نگهداری شده در قفسه A1 باشد. این سازمان‌ها می‌توانند از استانداردهای پیشرفته‌تری مانند Code 128 و QR Code استفاده کنند. همچنین، استفاده از سیستم‌های مدیریت انبار (WMS) که قابلیت یکپارچه‌سازی با سایر سیستم‌های سازمانی را دارند، برای این دسته از سازمان‌ها بسیار مفید است.
برای سازمان‌های بزرگ، استفاده از سیستم‌های پیچیده و پیشرفته امری ضروری است. این سازمان‌ها نیاز به زیرساخت‌های پیشرفتهای برای تولید و مدیریت بارکدها دارند. استفاده از استانداردهای پیچیده‌تر مانند Data Matrix و سیستم‌های یکپارچه‌سازی پیشرفته که قابلیت پیگیری دقیق و مدیریت اطلاعات به صورت لحظه‌ای را دارند، برای این سازمان‌ها ضروری است.
نقش استانداردهای ISO در کددهی به اسناد و اموال و کالاها در سازمان ها
استانداردهای ISO (سازمان بین‌المللی استانداردسازی) نقش مهمی در تعیین کدها و نحوه کددهی به اسناد، اموال و کالاها در سازمان‌ها دارند. این استانداردها با ارائه راهنماها و چارچوب‌های مشخص، به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا فرآیندهای کددهی خود را بهینه کنند و از هماهنگی و سازگاری بالایی برخوردار شوند.
استانداردهای ایزو، فراتر از استانداردهای کددهی می باشند که پیشتر به آنها پرداخته شد ولی در عین حال، الزامات و راهنمایی هایی برای کدگذاری هم دارند.
مثلا یکی از مهم‌ترین استانداردهای ISO در این زمینه، استاندارد ISO 15418 است که به مشخصات و ساختار کدهای محصول می‌پردازد. این استاندارد شامل دستورالعمل‌هایی برای تعیین و استفاده از شناسه‌های محصول است که می‌تواند در سیستم‌های مدیریت انبار و اموال مورد استفاده قرار گیرد.
در ادامه، نقش استانداردهای ISO را در تعیین کد و نحوه کددهی به اسناد، اموال و کالاها در سازمان‌های مختلف مورد بررسی قرار می دهیم:
1. استاندارد ISO9001 (سیستم مدیریت کیفیت):
• اگرچه مستقیماً به کدینگ نمی‌پردازد، اما بر اهمیت ردیابی و کنترل اسناد تأکید دارد.
• یک شرکت تولیدی متوسط می‌تواند از سیستم کدگذاری برای شناسایی و ردیابی محصولات در طول فرآیند تولید استفاده کند.
• طبق مطالعه‌ای در سال 2020، 68٪ سازمان‌هایی که ISO 9001 را پیاده‌سازی کرده‌اند، بهبود قابل توجهی در مدیریت اسناد و ردیابی محصولات گزارش داده‌اند.
2. استاندارد ISO 55001(مدیریت دارایی) :
• این استاندارد بر اهمیت شناسایی و ثبت دارایی‌ها تأکید دارد.
• یک شرکت بزرگ نفت و گاز می‌تواند از این استاندارد برای کدگذاری و مدیریت تجهیزات حفاری استفاده کند.
• پیاده‌سازی ISO 55001 می‌تواند هزینه‌های نگهداری و تعمیرات را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.
3. استاندارد ISO/IEC 15459 (شناسه‌های منحصر به فرد):
• این استاندارد چارچوبی برای ایجاد شناسه‌های منحصر به فرد جهانی ارائه می‌دهد.
• یک شرکت لجستیک متوسط می‌تواند از این استاندارد برای کدگذاری محموله‌ها استفاده کند.
• استفاده از ISO/IEC 15459 می‌تواند خطاهای ردیابی را تا 95٪ کاهش دهد.
4. استاندارد ISO 28000 ( مدیریت امنیت زنجیره تأمین) :
• بر اهمیت شناسایی و ردیابی کالاها در زنجیره تأمین تأکید دارد.
• یک فروشگاه زنجیره‌ای بزرگ می‌تواند از این استاندارد برای کدگذاری و ردیابی محصولات از تولید تا فروش استفاده کند.
مطالعات نشان می دهند که پیاده‌سازی ISO 28000 می‌تواند زمان ردیابی محصولات را تا 60٪ کاهش دهد.
5. استاندارد ISO/IEC 16022 (Data Matrix) :
• این استاندارد مشخصات فنی برای بارکدهای دوبعدی Data Matrix را تعیین می‌کند.
• یک شرکت کوچک تولید قطعات الکترونیکی می‌تواند از این استاندارد برای کدگذاری قطعات کوچک استفاده کند.
• DataMatrix می‌تواند تا 2335 کاراکتر را در فضایی به اندازه 1 اینچ مربع ذخیره کند.
6. استاندارد ISO 22742 (برچسب‌گذاری بسته‌بندی) :
• این استاندارد الزامات برچسب‌گذاری محصولات را تعیین می‌کند.
• یک شرکت متوسط تولید مواد غذایی می‌تواند از این استاندارد برای کدگذاری و برچسب‌گذاری محصولات خود استفاده کند.
• پیروی از ISO 22742 می‌تواند خطاهای برچسب‌گذاری را تا 80٪ کاهش دهد.
7. استاندارد ISO 14001 (سیستم مدیریت محیط زیست) :
• اگرچه مستقیماً به کدینگ نمی‌پردازد، اما بر اهمیت ردیابی و مدیریت مواد و ضایعات تأکید دارد.
• یک شرکت بزرگ تولید خودرو می‌تواند از سیستم کدگذاری برای ردیابی و مدیریت مواد خطرناک استفاده کند.
• شرکت‌هایی که ISO 14001 را پیاده‌سازی کرده‌اند، به طور متوسط 12٪ کاهش در تولید ضایعات گزارش داده‌اند.
استفاده از استانداردهای ISO در کددهی به اسناد، اموال و کالاها می‌تواند به بهبود کارایی، کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت در سازمان‌ها کمک کند. سازمان‌های کوچک می‌توانند از استانداردهای ساده‌تری مانند UPC و EAN-13 استفاده کنند و با استفاده از استانداردهای ISO مانند ISO 15418 فرآیندهای خود را بهبود بخشند. سازمان‌های متوسط و بزرگ نیز می‌توانند با استفاده از استانداردهای پیشرفته‌تر و سیستم‌های پیچیده‌تر، فرآیندهای کددهی خود را بهینه کنند و از مدیریت بهتری برخوردار شوند.
نکات اساسی در مورد سیستم های کدینگ
در طراحی و اجرای سیستم کدینگ کالا و اموال، چندین نکته مهم باید مورد توجه قرار گیرد. اول از همه، سیستم باید به اندازه کافی انعطاف‌پذیر باشد تا بتواند با رشد سازمان و تغییرات احتمالی در آینده سازگار شود. به گفته یک مشاور مدیریت انبار: “یک سیستم کدینگ خوب باید مانند یک درخت باشد – ریشه‌های محکم داشته باشد اما قابلیت رشد و گسترش داشته باشد.”
نکته دیگر، استانداردسازی و یکپارچگی سیستم در کل سازمان است. این امر به ویژه در سازمان‌های بزرگ با چندین شعبه یا انبار اهمیت دارد. همچنین، آموزش کارکنان برای استفاده صحیح از سیستم کدینگ بسیار حیاتی است. طبق مطالعه‌ای که توسط موسسه تحقیقاتی Gartner انجام شده، 70% پروژه‌های پیاده‌سازی سیستم‌های جدید که با شکست مواجه می‌شوند، به دلیل عدم آموزش کافی کارکنان است.
همچنین انتخاب استاندارد مناسب برای بارکد بسیار اهمیت دارد. این انتخاب باید بر اساس نیازهای خاص سازمان و نوع کالاها و اموال انجام شود. همچنین، طول عمر و دوام بارکد نیز باید مورد توجه قرار گیرد، به خصوص در محیط‌هایی که شرایط فیزیکی سختی دارند.
در ضمن نحوه چاپ بارکد و کیفیت چاپ نیز بسیار اهمیت دارد. بارکدها باید به گونه‌ای چاپ شوند که به راحتی و با دقت توسط بارکدخوان ها قابل خواندن باشند. استفاده از چاپگرهای با کیفیت و مواد مصرفی مناسب می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد. همچنین، باید اطمینان حاصل شود که بارکدها به درستی روی کالاها و اموال چسبانده شوند تا از آسیب دیدن و مخدوش شدن آنها جلوگیری شود.
زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای کدینگ کالا و اموال
برای اجرای موفق یک سیستم کدینگ کالا و اموال، زیرساخت‌های مناسب سخت‌افزاری و نرم‌افزاری ضروری است. در بخش سخت‌افزاری، اسکنرهای بارکد دستی یا ثابت، چاپگرهای بارکد، و دستگاه‌های PDA مجهز به اسکنر از جمله تجهیزات اصلی هستند. شرکت Zebra Technologies، یکی از پیشروان در این زمینه، تخمین می‌زند که استفاده از این تجهیزات می‌تواند سرعت عملیات انبارداری را تا 25% افزایش دهد.
از لحاظ نرم‌افزاری، استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت انبار (WMS) که قابلیت تولید و مدیریت بارکدها را دارند، بسیار اهمیت دارد. این نرم‌افزارها باید قابلیت یکپارچه‌سازی با سایر سیستم‌های سازمانی مانند سیستم‌های ERP (برنامه‌ریزی منابع سازمانی) را داشته باشند تا امکان مدیریت یکپارچه اطلاعات فراهم شود. همچنین، استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی برای طراحی و چاپ بارکد نیز می‌تواند به بهبود کارایی و دقت در تولید بارکدها کمک کند.
نتیجه‌گیری
از آنچه ذکر شد می توان دریافت که در نهایت، پیاده‌سازی یک سیستم کدینگ کالا و اموال کارآمد می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر بهره‌وری و سودآوری سازمان داشته باشد. با توجه به پیشرفتهای مداوم در فناوری، انتظار می‌رود که در آینده، سیستم‌های هوشمندتر و یکپارچه‌تری برای کدینگ کالا توسعه یابند که می‌توانند به طور خودکار اطلاعات را جمع‌آوری، پردازش و تحلیل کنند.
سازمان‌هایی که از این فناوری‌ها به درستی استفاده کنند، قطعاً در دنیای رقابتی امروز پیشتاز خواهند بود.
نکته مهم این است که سازمان‌ها، صرف نظر از اندازه‌شان، می‌توانند از ترکیبی از این استانداردها برای ایجاد سیستم کدینگ مناسب خود استفاده کنند. برای مثال، یک سازمان کوچک ممکن است از ISO 9001 برای مدیریت کلی فرآیندها و از ISO/IEC 16022 برای کدگذاری محصولات استفاده کند، در حالی که یک سازمان بزرگ ممکن است از تمام استانداردهای ذکر شده بهره ببرد.
استفاده از این استانداردها نه تنها به بهبود مدیریت اموال و انبار کمک می‌کند، بلکه می‌تواند منجر به افزایش کارایی، کاهش خطاها، و بهبود قابلیت ردیابی در سراسر سازمان شود. همچنین، پیروی از استانداردهای بین‌المللی می‌تواند به سازمان‌ها در رقابت در بازارهای جهانی و برآورده کردن الزامات قانونی و نظارتی کمک کند.
فهرست مطالب
-
رول کاغذ حرارتی فیش پرینتر 80 میلیمتر 40 متری (چاپ مشکی)/ بسته 20تایی
تماس بگیرید
-
لیبل 4*4 سفید امنیتی فروشگاهی RF (رول 1000 تایی )
۷۰۰,۰۰۰ تومان
-
اکسل لیست کالا (سوپرمارکت )
۲۷۵,۰۰۰ تومان
-
لیبل امنیتی فروشگاهی AM (بسته 1000تایی)
۹۹۵,۰۰۰ تومان
-
لیبل 4*4 سفید امنیتی فروشگاهی RF (رول 1000 تایی )
۷۰۰,۰۰۰ تومان
-
نرم افزار فروش و حسابداری آراد نسخه هایپر مارکت
۵,۷۰۰,۰۰۰ تومان
-
نرم افزار فروش و حسابداری آراد نسخه دانا
۷,۰۰۰,۰۰۰ تومان
-
تگ دزدگیر گلفی 8.2/RF (بسته 200تایی)
تماس بگیرید
-
نرم افزار فروش و حسابداری آراد نسخه هایپر مارکت
۵,۷۰۰,۰۰۰ تومان
-
لیبل 4*4 سفید امنیتی فروشگاهی RF (رول 1000 تایی )
۷۰۰,۰۰۰ تومان
-
نرم افزار فروش و حسابداری آراد نسخه دانا
۷,۰۰۰,۰۰۰ تومان
-
اکسل لیست کالا (سوپرمارکت )
۲۷۵,۰۰۰ تومان
